Դեռևս 2020 թ․ ապրիլի 24-ին Լատվիայի խորհրդարանի երկու ուժեր, որոնք նաև իշխող կոալիցիայի անդամներ են՝ «Նոր պահպանողականների» և «Զարգացմանը՝ Այո՛» կուսակցություններն արդեն արել էին Հայոց ցեղասպանությունն ընդունող և դատապարտող հայտարարություններ։ Այս ուժերի, ինչպես նաև «Համաձայնություն» կուսակցության ներկայացուցիչների մեծ մասի նախաձեռնությամբ էլ 2021 թ․փետրվարից սկսվեց Հայոց ցեղասպանության ճանաչման գործընթացը, որի արդյունքում բանաձև-հայտարարություն ներկայացվեց ապրիլի 23-ին։ Ապրիլի 29-ին նախնական բանաձևի տարբերակը առարկություններով հետաձգվեց մեկ շաբաթով։ Բանաձևի փոփոխված տարբերակ առաջարկեց Արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովը, որի շուրջ նույնպես ծավալվեց ինտենսիվ քննարկում և որը նույնպես վերջին երկու ամիսների ընթացքում զուգահեռ աշխատանքներ է ծավալել այս ուղղությամբ»,- գրել է Մկրտչյանը։
***
Լատվիայի Սեյմի մամուլի ծառայության պաշտոնական հաղորդագրությունը
- Saeima pieņem deklarāciju par Osmaņu impērijas laikā īstenoto armēņu genocīdu (06.05.2021.)
- Saeima ceturtdien, 6.maijā, pieņēma deklarāciju par Osmaņu impērijas laikā īstenoto armēņu genocīdu, godinot visu armēņu genocīda upuru piemiņu un apliecinot cieņu izdzīvojušajiem.Saeima uzsver, ka Latvija nosoda visus noziegumus pret cilvēci un apzinās savu pienākumu atzīt un pieminēt šos noziegumus, lai nepieļautu to atkārtošanos.“Ārlietu komisijas virzītā un atbalstītā deklarācijas versija tapusi pēc visu ieinteresēto pušu, diplomātu, vēsturnieku un pētnieku uzklausīšanas, pēc diskusijām, izpētes un pārdomām. Armēņu genocīds gan nekad nebūs de jure līmeņa atzinums – to atbilstoši Vīnes konvencijai vairs nav iespējams iztiesāt. Atzīt vai neatzīt to — ir politiskas izšķiršanās jautājums. Un tas nav vienkāršs jautājums. Genocīds ir smagākais noziegums pret cilvēci, kam nav noilguma. Mēs zinām, kas ir noziegumi pret cilvēci, un ir svarīgi neaizmirst, ka šāda pieredze ir arī citām tautām. Tas nav bartera, savstarpējā izdevīguma vai sīku, mazsvarīgu “politisko punktu” jautājums,” norādīja Saeimas Ārlietu komisijas priekšsēdētājs Rihards Kols.Saeima apzinās, ka Osmaņu varas iestāžu darbības rezultātā liels skaits armēņu tautības iedzīvotāju tika piespiedu kārtā deportēti uz citiem impērijas reģioniem, kā rezultātā bada, fiziskas vardarbības un slepkavību dēļ tika zaudētas daudzas dzīvības.Deputāti nosoda pret armēņu tautu vērstos Osmaņu impērijas īstenotos noziegumus, slepkavības un piespiedu pārvietošanu. Deputāti arī pauž pārliecību, ka atklātas un brīvas diskusijas par vēsturiskiem jautājumiem ir nesaraujami saistītas ar veselīgu un nobriedušu demokrātiju veidošanos.
Saeima aicina starptautisko sabiedrību izvērtēt šos vēstures notikumus un vērst skatu uz nākotni, kuru mēs vēlamies veidot brīvu no vardarbības un neiecietības — tādu nākotni, kur tiek ievērotas cilvēktiesības un ikviens indivīds var justies brīvs, neapdraudēts un drošībā.
Deklarācijā deputāti atzīmē, ka ir svarīgi pieminēt to cilvēku zaudētās dzīvības, kuri gāja bojā Osmaņu impērijas varas iestāžu organizētajā armēņu genocīdā — masu slepkavībās un piespiedu pārvietošanā, kas sākās 1915.gada 24.aprīlī ar armēņu kopienas intelektuāļu un aktīvistu arestu toreizējā Konstantinopolē.
Saeima ņem vērā Apvienoto Nāciju Organizācijas Konvenciju par genocīda nepieļaujamību un sodīšanu par to un Eiropas Parlamenta 1987.gada 18.jūnija rezolūciju, kurā atzīts, ka šie notikumi ir genocīds saskaņā ar Konvenciju par genocīda nepieļaujamību un sodīšanu par to.
***
Հայոց ցեղասպանության ճանաչման մասին Լատվիայի Սեյմի Հռչակագրի պաշտոնական տեքստը — 06,05,2021 թ,
- ***
Официальное сообщение Сейма Латвии
Сейм принял декларацию о геноциде армян в Османской империи (06.05.2021)
(неофициальный перевод Гугл)
В четверг, 6 мая, Сейм принял декларацию о геноциде армян в Османской империи, почтил память всех жертв геноцида и отдав дань памяти выжившим.
Сейм подчеркивает, что Латвия осуждает все преступления против человечности и осознает свою обязанность признавать и отмечать эти преступления, чтобы предотвратить их повторение.
“Версия декларации, продвигаемая и поддерживаемая Комитетом по иностранным делам, является результатом слушаний, дискуссий, исследований и размышлений всех заинтересованных сторон, дипломатов, историков и исследователей. Однако геноцид армян никогда не будет делом де-юре — его больше нельзя судить по Венской конвенции. Признать это или нет — вопрос политического выбора. И это не простое дело. Геноцид — худшее преступление против человечности без срока давности. Мы знаем, что такое преступления против человечности, и важно не забывать, что другие страны имеют такой же опыт. Это не вопрос бартера, взаимной выгоды или мелких, незначительных «политических пунктов» », — сказал председатель комиссии Сейма по иностранным делам Ричард Коль.
Сейму известно, что в результате действий османских властей большое количество армян было насильственно депортировано в другие регионы империи, что привело к гибели многих людей из-за голода, физического насилия и убийств.
Депутаты Европарламента осуждают преступления, убийства и насильственные переселения Османской империи против армянского народа. Депутаты Европарламента также считают, что открытая и свободная дискуссия по историческим вопросам неразрывно связана с развитием здоровых и зрелых демократий.
Сеймпризывает международное сообщество оценить эти исторические события и посмотреть в будущее, которое мы хотим создать свободным от насилия и нетерпимости — будущее, в котором будут соблюдаться права человека и каждый человек может чувствовать себя свободным, безопасным и защищенным.
В декларации депутаты Европарламента отмечают важность увековечения памяти погибших в результате геноцида армян, массовых убийств и принудительных переселений, организованных властями Османской империи, которые начались 24 апреля 1915 года с ареста армянских интеллектуалов и активистов в бывшем Константинополь.
Сейм принимает к сведению Конвенцию Организации Объединенных Наций о предупреждении преступления геноцида и наказании за него и резолюцию Европейского парламента от 18 июня 1987 года, признающую эти события геноцидом в соответствии с Конвенцией о предупреждении преступления геноцида и наказании за него.
***
Հայոց ցեղասպանության ճանաչման մասին Լատվիայի Սեյմի Հռչակագրի պաշտոնական տեքստը — 06,05,2021 թ,
